A2.13

(Α2.3+Α2.9)

A2.3 Ανόργανες χρωστικές, Α2.9 Οργανικές χρωστικές και βαφές

Σκοπός του μαθήματος: Εισαγωγή στις φυσικές οργανικές χρωστικές και λάκες που χρησιμοποιήθηκαν από τους καλλιτέχνες και τους τεχνίτες του παρελθόντος καθώς και με τις συνθετικές οργανικές χρωστικές που υπάρχουν στα νεώτερα χρώματα. Ανάπτυξη των φυσικών και χημικών ιδιοτήτων τους. Ανάλυση της σταθερότητάς τους στις περιβαλλοντικές συνθήκες και των φαινομένων γήρανσης και φθοράς τους.

Εκπαιδευτικοί στόχοι: Μετά την ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές θα είναι εξοικειωμένοι με τις φυσικές και χημικές ιδιότητες των οργανικών χρωστικών που βρίσκουν εφαρμογή στα έργα τέχνης και στα μνημεία πολιτισμού από την αρχαιότητα εώς σήμερα. Θα γνωρίσουν τις μεθόδους έρευνας, ανάλυσης και ταυτοποίησης των χρωστικών καθώς και τις ιδιαιτερότητες τους όσο αφορά στην έκθεση στους περιβαλλοντικούς παράγοντες.

Ανάλυση του μαθήματος:

– Παραγωγή χρώματος από οργανικές ενώσεις.

– Φυσικές οργανικές χρωστικές. Ιστορικά στοιχεία, φυσικές και χημικές ιδιότητες.

– Συνθετικές οργανικές χρωστικές. Ιστορικά στοιχεία, φυσικές και χημικές ιδιότητες.

– Προετοιμασία οργανικών βαφών.

– Μέθοδοι ανάλυσης οργανικών χρωστικών.

– Επίδραση περιβαλλοντικών συνθηκών. Αντοχή και γήρανση οργανικών χρωστικών.

– Προληπτική και επεμβατική συντήρηση οργανικών χρωστικών

Διδακτική υποστήριξη:

Σημειώσεις προς διανομή:

«Οργανικές χρωστικές και λάκες με εφαρμογή στα έργα τέχνης», Ε.Καμπασακάλη

Αξιολόγηση:

– γραπτή εξέταση (100%)

Α2.3 Ανόργανες Χρωστικές.

Διδάσκοντες:

Β. Μέλφος, Ε. Καμπασακάλη

Σκοπός του μαθήματος: Εξοικείωση των φοιτητών με τις ανόργανες χρωστικές που χρησιμοποιήθηκαν από καλλιτέχνες στο παρελθόν, με τη σταθερότητά τους στις περιβαλλοντικές συνθήκες και τα φαινόμενα γήρανσης και φθοράς τους.

Εισαγωγή στα σύγχρονα χρώματα που χρησιμοποιούνται στη ζωγραφική τέχνη και στα θέματα συντήρησής τους.

Εκπαιδευτικοί στόχοι: Μετά την ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές θα είναι εξοικειωμένοι με τις φυσικές και χημικές ιδιότητες των ανόργανων χρωστικών που βρίσκουν εφαρμογή στα έργα τέχνης και στα μνημεία πολιτισμού από την προϊστορική περίοδο εώς σήμερα. Θα γνωρίσουν τις μεθόδους έρευνας, ανάλυσης και ταυτοποίησης των χρωστικών καθώς και τις ιδιαιτερότητες τους όσο αφορά στην έκθεση στους περιβαλλοντικούς παράγοντες.

Επίσης οι φοιτητές θα γνωρίσουν και θα εξοικειωθούν με τα σύγχρονα ζωγραφικά χρώματα με βάση πολυμερικά συνδετικά, την πολύπλοκη δομή και σύστασή τους και τα ιδιαίτερα προβλήματα προληπτικής και επεμβατικής συντήρησης που αυτά αντιμετωπίζουν.

Ανάλυση του μαθήματος:

Μάθημα 1ο: Εισαγωγή στην Ορυκτολογία (Γενικά στοιχεία ορυκτολογίας, κρυσταλλικότητα, ταξινόμηση ορυκτών, φυσικές ιδιότητες των ορυκτών, κρυσταλλικό σχήμα και μορφή, εργαστηριακή μελέτη επιλεγμένων ορυκτών ως προς τις φυσικές ιδιότητες)

Μάθημα 2ο: Ορυκτά που χρησιμοποιήθηκαν ως χρωστικές κατά την αρχαιότητα και αναφορές από αρχαίους συγγραφείς -Προϊστορικά ορυχεία χρωστικών -Μέθοδοι έρευνας ορυκτών

Μάθημα 3ο: Ορυκτές χρωστικές από την προϊστορική περίοδο έως την Ελληνιστική εποχή

Μάθημα 4ο: Ορυκτές χρωστικές από την Ρωμαϊκή περίοδο έως την Αναγέννηση

Μάθημα 5ο: Παρουσίαση αποτελεσμάτων από συγκεκριμένες μελέτες –

Εργαστηριακό μάθημα με μεθόδους έρευνας και μελέτης των ορυκτών χρωστικών

Μάθημα 6ο: Συμπεριφορά χρωστικών στη γήρανση, αντοχές στο φως. Σύγχρονα

χρώματα στη ζωγραφικη. Ακρυλικά, αλκυδικές ρητίνες, ρητίνες PVA: ορισμοί, ιστορική εξέλιξη, ιδιότητες, πλεονεκτήματα-μειονεκτήματα.

Μάθημα 7ο: Χημεία σύγχρονων χρωμάτων, πρόσθετα στα σύγχρονα χρώματα

Μάθημα 8ο: Τεχνικές ανάλυσης και ταυτοποίησης σύγχρονων χρωμάτων, στοιχεία και προβλήματα συντήρησης.

Διδακτική υποστήριξη:

Σημειώσεις προς διανομή:

«Ανόργανες χρωστικές», Β. Μέλφος, Θεσσαλονίκη 2010

«Σταθερότητα ανόργανων χρωστικών», Ε.Καμπασακάλη, Θεσσαλονίκη 2012

«Σύγχρονα χρώματα. Ιδιότητες, ανάλυση και προβλήματα συντήρησης», Ε. Καμπασακάλη, Θεσσαλονίκη 2012

Αξιολόγηση:

– γραπτή εξέταση (100%)

Βιβλιογραφία:

– Paintings Materials: A Short Encyclopaedia, Rutherford John Gettens, George Leslie Stout, Dover Publications, 1966

– Artists’ Pigments: Volumes 1 – 4: A Handbook of their History and Characteristics. R. L. Feller (ed.), A. Roy (ed.), E.W. Fitzhugh (ed.), B. Berrie (ed.), Cambridge University Press, 1987 – 2007.

– Natural Colorants for Dyeing and Lake Pigments. Jo Kirby, Maarten von Bommel and André Verhecken, 2015 Archetype Publications

– Analysis of Modern Paints. T. Learner, eds.2005 Los Angeles: Getty Conservation Institute.

– Modern Paints Uncovered: Proceedings from the Modern Paints Uncovered Symposium. Learner, Thomas J. S., Patricia Smithen, Jay W. Krueger, and Michael R. Schilling, eds. 2007 Los Angeles: Getty Conservation Institute.